Nội lực và ngoại lực là gì? So sánh nội lực và ngoại lực

Tác động của nội lực tới địa hình bề mặt Trái Đất

Khái niệm

– Nội lực là lực sinh ra từ bên trong Trái Đất, liên quan đến nguồn năng lượng bên trong Trái Đất.

– Nguyên nhân sinh ra nội lực: do sự phân hủy các chất phóng xạ, các phản ứng hóa học tỏa nhiệt, và do chuyển động tự quay của Trái Đất.

Tác động 

Tác động của nội lực

– Nội lực tác động đến địa hình bề mặt Trái Đất thông qua các vận động kiến tạo theo phương thẳng đứng và phương ngang.

• Vận động theo phương thẳng đứng: là sự nâng lên và hạ xuống diễn ra trên một khu vực rộng lớn, làm cho một phần của lục địa được nâng lên trong khi phần khác lại hạ xuống, dẫn đến hiện tượng biển tiến và biển thoái.
• Vận động theo phương ngang: làm cho vỏ Trái Đất bị nén ép ở một số chỗ và tách giãn ở những chỗ khác, gây ra hiện tượng uốn nếp và đứt gãy.

=> Xu hướng chung của quá trình nội lực: tạo ra sự gồ ghề, cao thấp, và mấp mô của địa hình bề mặt đất. Những dạng địa hình do nội lực tạo ra thường có kích thước lớn như các châu lục và dãy núi.

Tác động của ngoại lực tới địa hình bề mặt Trái Đất

Khái niệm

– Ngoại lực là các lực tác động trên bề mặt Trái Đất, bao gồm tác động của gió, mưa, nước chảy, sóng biển, băng, sinh vật và con người.

– Nguyên nhân sinh ra ngoại lực: chủ yếu do nguồn năng lượng bức xạ từ Mặt Trời.

Tác động

Tác động của ngoại lực

– Ngoại lực tác động đến địa hình bề mặt Trái Đất thông qua ba quá trình: phong hóa, bóc mòn, vận chuyển và bồi tụ.

– Phong hóa:

• Là quá trình phá hủy và thay đổi đá và khoáng vật dưới tác động của nhiệt độ, nước, sinh vật,…
• Quá trình phong hóa gồm: phong hóa vật lý, phong hóa hóa học và phong hóa sinh học.
• Kết quả: tạo ra lớp vỏ phong hóa.

– Bóc mòn:

• Là quá trình di chuyển các sản phẩm phong hóa khỏi vị trí ban đầu, dưới tác động của nước chảy, sóng biển, gió, băng hà,…
• Bóc mòn được chia thành ba quá trình (dựa theo nhân tố bóc mòn): xâm thực (do nước chảy), mài mòn (do sóng biển và băng hà), thổi mòn (do gió).
• Kết quả: tạo ra các dạng địa hình phong phú và đa dạng.

– Quá trình vận chuyển và quá trình bồi tụ:

• Vận chuyển là quá trình chuyển vật liệu từ nơi này đến nơi khác.
• Bồi tụ là quá trình tích tụ các vật liệu để tạo ra các dạng địa hình bồi tụ: đồng bằng, bãi bồi,…

=> Xu hướng chung của quá trình ngoại lực: phá hủy, san bằng sự gồ ghề, mấp mô, làm cho địa hình trở nên bằng phẳng hơn. Các dạng địa hình do ngoại lực tạo nên rất đa dạng và phức tạp, thường là những dạng địa hình nhỏ.

>> Xem thêm: Sự hình thành của Trái Đất

So sánh nội lực và ngoại lực