Bài 17 Sinh học 11 Kết nối tri thức – Cảm ứng ở động vật

Tóm tắt nội dung Sinh học 11 Bài 17 từ sách Kết nối tri thức: Cảm ứng ở động vật được Kiến Thức THPT giúp học sinh lớp 11 nắm bắt kiến thức cốt lõi, chuẩn bị tốt cho việc học và ôn tập Sinh 11 Bài 17.

Khái niệm cảm ứng ở động vật là gì? 

Sự cảm ứng của thực vật thể hiện qua các hướng động hoặc ứng động và diễn ra một cách chậm rãi. Trong khi đó, cảm ứng ở động vật lại biểu hiện khác biệt và có tốc độ phản ứng nhanh hơn.

Cảm ứng ở động vật được thể hiện qua việc tiếp nhận và phản ứng lại các tác động.

Ví dụ: khi trời lạnh, mèo thường xù lông, co các mạch máu và cuộn tròn người lại

Ví dụ mèo trời lạnh gặp tuyết, co các mạch máu, xù lông

Cảm ứng ở động vật xảy ra thông qua chuỗi phản xạ, bao gồm:

Các bộ phận tham gia cảm ứng ở động vật gồm:

• Bộ phận tiếp nhận kích thích (thụ thể hoặc cơ quan cảm giác)
• Đường truyền dẫn vào (đường cảm giác)
• Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin để ra quyết định về hình thức và mức độ phản ứng (hệ thần kinh trung ương)
• Bộ phận thực hiện phản ứng (cơ, tuyến…)
• Đường truyền dẫn ra (đường vận động)

Sơ đồ cung phản xạ của người

>> Xem thêm: Lý thuyết cảm ứng ở thực vật SGK kết nối tri thức lớp 11

Cảm ứng ở động vật chưa có tổ chức thần kinh

Động vật đơn bào không có cấu trúc thần kinh. Chúng phản ứng với các kích thích bằng cách di chuyển toàn bộ cơ thể hoặc co rút chất nguyên sinh.

Ví dụ, trùng giày di chuyển tới nơi có nhiều oxy, còn trùng biến hình thu chân giả lại để tránh ánh sáng mạnh.

Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần kinh

Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh ở dạng lưới

• Hệ thần kinh dạng lưới được tìm thấy ở các động vật có cơ thể đối xứng tỏa tròn, thuộc ngành Ruột khoang.
• Các tế bào thần kinh phân bố rải rác khắp cơ thể và kết nối với nhau thông qua các sợi thần kinh, hình thành nên mạng lưới thần kinh. Các tế bào thần kinh này liên kết với các tế bào biểu mô cơ.
• Khi tế bào cảm giác nhận kích thích, thông tin sẽ được truyền qua mạng lưới thần kinh tới các tế bào biểu mô cơ, khiến động vật co mình lại để tránh kích thích.

Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới

>> Xem thêm: Lý thuyết tuần hoàn ở động vật SGK kết nối tri thức lớp 11

Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh ở dạng chuỗi hạch

• Hệ thần kinh dạng chuỗi hạch xuất hiện ở các động vật có cơ thể đối xứng hai bên, thuộc các ngành như Giun dẹp, Giun tròn và Chân khớp.
• Các động vật này phản ứng với kích thích theo cơ chế phản xạ. Đa số các phản xạ của chúng là phản xạ không điều kiện.

Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh ở dạng chuỗi hạch

• Động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch sở hữu hệ thống các hạch thần kinh phân bố dọc theo chiều dài của cơ thể, với mỗi hạch chịu trách nhiệm điều khiển một khu vực nhất định trên cơ thể. Điều này giúp chúng phản ứng chính xác hơn và tiêu hao ít năng lượng hơn so với hệ thần kinh dạng lưới.