Soạn bài Cầu hiền chiếu – Văn 11 Kết nối tri thức (Chi tiết)

Home » Lớp 11 » Ngữ Văn 11 » Soạn bài Cầu hiền chiếu – Văn 11 Kết nối tri thức (Chi tiết)

Hướng dẫn soạn bài Cầu hiền chiếu Kết nối tri thức, trả lời câu hỏi SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức.

* Trước khi đọc Cầu hiền chiếu

Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 11 Tập 1 Trang 76: Có không ít câu chuyện thú vị về việc vua chúa hay lãnh đạo đất nước muốn chiêu mộ hiền tài ra gánh vác trọng trách quốc gia. Hãy chia sẻ một câu chuyện mà bạn biết?

Trả lời:

Dưới thời Vua Lê Thánh Tông, việc tuyển chọn người có đức và tài năng được coi là nhiệm vụ quan trọng nhất, với nhiều hình thức tiến bộ và quá trình tổ chức nghiêm ngặt.

Nhà vua đã triển khai một loạt các biện pháp cơ bản và có hệ thống như:

” Khuyến khích học tập, tổ chức kỳ thi tuyển để chọn ra nhân tài; ban hành lệ bảo cử để không bỏ lỡ nhân tài; quy định lệ tập ấm để khích lệ con cháu công thần xây dựng sự nghiệp; thực hiện chế độ tản quan để tri ân những người có công lao; ban hành lệ khảo thi để khuyến khích nhân tài phấn đấu và áp dụng lệ khảo khóa nhằm đánh giá, phát huy năng lực thực sự của quan lại”

(Theo Lê Đức Tiết: Bộ luật Hồng Đức, Di sản văn hóa pháp lý đặc sắc của Việt Nam, NXB Tư pháp, 2010, tr.143-144).

Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 11 Tập 1 Trang 76: Trong công cuộc xây dựng đất nước, việc trọng dụng người tài có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

Nhân tài đóng vai trò quan trọng, là yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển của mỗi quốc gia và dân tộc. Vì lý do này, tổ tiên ta đã khẳng định rằng: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia” và tổ chức các kỳ thi để tìm kiếm trạng nguyên và tiến sĩ phục vụ đất nước.

Mang lại lợi ích cho Quốc gia.

Được sự hỗ trợ và có khả năng giải quyết các vấn đề khó khăn.

Góp phần vào sự phát triển toàn diện của quê hương và đất nước.

* Đọc văn bản Cầu hiền chiếu

Gợi ý trả lời câu hỏi trong khi đọc

1. Phần 1 nêu vấn đề gì?

Phần 1 đề cập đến nhiệm vụ và vai trò quan trọng của những người tài năng và đức độ.

2. Dự đoán: Việc nêu thực trạng “trốn tránh việc đời” của kẻ sĩ dẫn đến ý gì sẽ được trình bày ở phần 3?

Việc đề cập đến tình trạng “trốn tránh việc đời” của kẻ sĩ dẫn đến việc trình bày về mối quan hệ giữa người tài và vua chúa, điều này sẽ được giải thích chi tiết ở phần 3.

3. Nhận xét về lí lẽ được sử dụng

Lí lẽ chặt chẽ và sắc bén nhằm làm cho những người hiền tài nhận thức rõ trách nhiệm của mình đối với đất nước, đồng thời tôn vinh nhân cách và phẩm chất của vua Quang Trung.

4. Giữa lí lẽ trình bày ở các phần trước với kế hoạch thực thi được nêu ở phần 4 có mối liên hệ như thế nào?

Các lý lẽ đã được trình bày trong các phần trước: người hiền tài phải được vua chúa trọng dụng, nếu không sử dụng thì là trái với ý trời; từ đó, đưa ra tình hình đất nước hiện tại làm nền tảng để lập luận trong phần 4: người hiền tài cần cống hiến hết sức mình cho triều đại mới.

5. Ý nghĩa của lời khuyến dụ

Lời khuyến dụ mang ý nghĩa sâu sắc: Phản ánh tầm nhìn chiến lược của vua Quang Trung trong việc xây dựng đất nước sau thời kỳ chia cắt, đồng thời chỉ ra những con đường để hiền tài có thể ra sức cống hiến. Chính sách trọng dụng nhân tài vô cùng cởi mở, phương thức tiến cử dễ dàng, và thái độ của nhà vua đầy chân thành, rộng lượng.

* Sau khi đọc Cầu hiền chiếu

Nội dung chính:

Văn bản này là một tài liệu lịch sử quan trọng, phản ánh chính sách và đường lối đúng đắn của vua Quang Trung. Qua bài chiếu, ta nhận thấy tấm lòng của nhà vua đối với người tài và đất nước, đồng thời cảm nhận được nhân cách cao quý của ông.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc

Câu 1 SGK Ngữ văn 11 Tập 1 Trang 79: Cầu hiền chiếu được ban bố với lí do và mục đích gì?

Trả lời:

Lí do: Triều đại mới gặp nhiều bất cập và đối mặt với khó khăn, do đó cần sự hỗ trợ từ các bậc hiền tài.

Mục đích: Kêu gọi hiền tài ở khắp nơi gạt bỏ mọi hiềm khích, tận tâm cống hiến hết khả năng để giúp vua trong công cuộc phục hưng đất nước.

Câu 2 SGK Ngữ văn 11 Tập 1 Trang 79: Văn bản hướng tới đối tượng nào trong xã hội lúc bấy giờ? Khi vâng mệnh vua Quang Trung soạn chiếu này, Ngô Thì Nhậm đối diện với những khó khăn gì trong việc thuyết phục các đối tượng đó ra gánh vác việc nước?

Trả lời:

Văn bản nhắm tới đối tượng là các quan viên lớn nhỏ và toàn thể nhân dân.

Ngô Thì Nhậm đối mặt với thách thức trong việc thuyết phục các đối tượng này đảm nhận trách nhiệm quốc gia: đất nước đang trong tình trạng hỗn loạn, kẻ sĩ bi quan, thất vọng. Ngoài ra, không ít sĩ phu và nhân tài còn bảo thủ với triều đại cũ, từ chối hợp tác với triều đình Tây Sơn.

Câu 3 SGK Ngữ văn 11 Tập 1 Trang 79: Văn bản có mấy phần? Phân tích mối quan hệ giữa nội dung các phần.

Trả lời:

Bố cục gồm 3 phần:

  • Phần 1 (từ đầu đến “sinh ra người hiền vậy”): Khẳng định sứ mệnh của người hiền tài là phò tá cho thiên tử.
  • Phần 2 (tiếp theo đến “buổi ban đầu của trẫm hay sao”): Mô tả hoàn cảnh đất nước và nhấn mạnh tầm quan trọng của người tài đối với sự tồn vong của quốc gia.
  • Phần 3 (đoạn còn lại): Trình bày chính sách cầu hiền của vua Quang Trung.

Phần 1 nêu vấn đề, phần 2 giải quyết vấn đề, phần 3 đưa ra kết luận.

>> Xem thêm: Soạn bài Tràng giang

Câu 4 SGK Ngữ văn 11 Tập 1 Trang 79: Nghệ thuật lập luận thể hiện như thế nào qua việc dùng lí lẽ và bằng chứng, phối hợp với các yếu tố biểu cảm, thuyết minh?

Trả lời:

Nghệ thuật:

– Sử dụng cách nói mang tính cổ điển.

– Lời văn ngắn gọn, súc tích, tư duy rõ ràng, lập luận chặt chẽ, mạch lạc, kết hợp với tình cảm sâu sắc, mãnh liệt, thuyết phục cả về lý trí lẫn cảm xúc.

=> Ngô Thì Nhậm đã dùng những lý lẽ đầy đủ, thấu đáo và sắc bén để chỉ ra cho người hiền tài thấy rõ trách nhiệm của mình đối với đất nước, đồng thời tôn vinh nhân cách và phẩm chất của vua Quang Trung. Mặc dù mới lên ngôi, vua Quang Trung đã có chính sách đúng đắn khi đề cao việc trọng dụng nhân tài. Bài viết có bố cục hợp lý, theo logic chặt chẽ, lần lượt trình bày các nội dung.

Câu 5 SGK Ngữ văn 11 Tập 1 Trang 79: Theo bạn, điều gì tạo nên sức thuyết phục của Cầu hiền chiếu?

Trả lời:

Những yếu tố tạo nên sức thuyết phục của Cầu hiền chiếu:

Tác giả tập trung đưa ra những lý lẽ sắc bén, ngôn từ tâm huyết và đầy tính thuyết phục nhằm kêu gọi người hiền tài đứng ra giúp vua Quang Trung trong công cuộc xây dựng và củng cố đất nước sau thời kỳ nội chiến và nạn ngoại xâm kéo dài.

Nhân cách và phẩm chất của vua Quang Trung được thể hiện rõ nét qua bài chiếu.

Bài chiếu có bố cục hợp lý, dựa trên logic chặt chẽ, trình bày các nội dung theo thứ tự hợp lẽ. Từ việc nêu vấn đề tổng quát, giải quyết từng khía cạnh cụ thể đến việc khẳng định và kêu gọi nhân tài một cách khẩn thiết, tất cả đều theo một trình tự hợp lý.

Câu 6 SGK Ngữ văn 11 Tập 1 Trang 79: Viết Cầu hiền chiếu trong một hoàn cảnh hết sức đặc biệt, tác giả đã gửi gắm khát vọng lớn lao nào đối với đất nước?

Trả lời:

Năm 1788, khi vua Lê Chiêu Thống dẫn quân Thanh vào xâm lược nước ta, Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế với hiệu Quang Trung, rồi đưa quân ra Bắc quét sạch 20 vạn quân Thanh cùng bọn tay sai bán nước. Lê Chiêu Thống và tàn quân chạy theo Tôn Sĩ Nghị, khiến triều Lê sụp đổ.

Trước tình hình đó, một số bề tôi nhà Lê do mang nặng tư tưởng trung quân lỗi thời hoặc lo sợ chưa hiểu rõ triều đại mới, đã bỏ trốn, đi ở ẩn, hoặc thậm chí tự tử,… Vua Quang Trung giao cho Ngô Thì Nhậm thay mình viết Chiếu cầu hiền, kêu gọi những người tài đức ra giúp đất nước và ổn định cuộc sống cho dân chúng.

Văn bản bộc lộ rõ sự khao khát chiêu hiền đãi sĩ của vị vua trẻ tài năng và đức độ. Qua đó, ta thấy được tài năng uyên bác và khéo léo của Ngô Thì Nhậm trong việc soạn thảo văn bản thay vua để chiêu mộ nhân tài. Ông xứng đáng là người được vua Quang Trung tin tưởng giao phó trọng trách.

>> Xem thêm: Soạn bài Con đường mùa đông

* Kết nối đọc – viết

Bài tập SGK Ngữ văn 11 Tập 1 Trang 79: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu suy nghĩ của bạn về luận điểm: Người có tài cần phát huy tài năng của mình để đóng góp cho cộng đồng.

Đoạn văn tham khảo

“Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta
Mà hãy hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay.”

Câu hát này gợi lên nhiều suy nghĩ về trách nhiệm của người tài đối với cộng đồng: họ cần phát huy khả năng để đóng góp cho xã hội. Trong thời đại hiện nay, sự cống hiến của những người tài là vô cùng quan trọng. Với nỗ lực học tập, rèn luyện, họ mang về những tấm huy chương sáng giá, không ngừng khám phá và sáng tạo để góp phần vào sự phát triển của đất nước.

Người tài giỏi không chỉ là lực lượng chủ chốt trong việc xây dựng và phát triển xã hội mà còn đóng vai trò quyết định sự hưng thịnh và tồn tại của quốc gia. Họ là những người tiên phong trong việc tiếp thu tiến bộ khoa học kỹ thuật và ứng dụng vào đời sống và sản xuất.

Với tư duy tích cực, sự sáng tạo không ngừng và những hoài bão lớn lao, họ góp phần thúc đẩy sự tiến bộ văn minh, đưa nền kinh tế đất nước hòa nhập và phát triển mạnh mẽ. Những đóng góp này không chỉ cao quý mà còn có ý nghĩa sâu sắc, giúp đất nước ngày càng tiến xa, hội nhập và khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Trên đây là bài hướng dẫn chi tiết giúp các em soạn bài Cầu hiền chiếu trong chương trình Ngữ văn 11 do kienthucthpt biên soạn. Hy vọng nội dung bài viết này sẽ mang lại cho các em nhiều kiến thức bổ ích trong học tập. Chúc các em có một năm học thành công!

Tác giả:

Chào các bạn! Mình là Thảo Vy - Sinh viên K28 - Đại học Sư phạm Hà Nội. Với nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy, chuyên môn vững vàng, phương pháp sư phạm hiện đại và nhiệt huyết làm nghề hy vọng sẽ giúp các em đạt kết quả tốt nhất.

Bài viết liên quan

Sunwin là tân binh chỉ mới xuất hiện trên thị trường game đổi thưởng vài năm gần đây nhưng đã chiếm được vị thế vững chắc trong lòng khán giả….

20/12/2024

Rikvip là một trong những game bài 3D thu hút nhiều người chơi và được yêu mến. Tại đây, bạn sẽ khám phá được nhiều loại trò chơi thú vị…

20/12/2024

Lô đề siêu tốc Rikvip được sáng tạo để giải quyết những điểm yếu của lô đề truyền thống. Với cách chơi nhanh chóng và dễ dàng, cùng với hàng…

20/12/2024