Soạn bài Nữ phóng viên đầu tiên – SGK Kết nối tri thức

Bài “Nữ phóng viên đầu tiên” trong sách Ngữ Văn 11, thuộc bộ sách Kết nối tri thức, trải từ trang 66 đến 70, khắc họa chân dung một nữ phóng viên tiên phong, phản ánh lòng kiên cường và niềm đam mê với nghề báo. 

Bài học này không chỉ làm sáng tỏ thách thức mà còn là cảm hứng cho học sinh về vai trò và khả năng của phụ nữ trong xã hội ngày xưa và ngày nay. Nội dung bài học được Kiến Thức THPT chia sẻ nhằm giúp học sinh dễ tiếp cận, thông qua việc phân tích kỹ lưỡng từng chi tiết, từ vựng và bối cảnh lịch sử, giúp học sinh nắm bắt bài học một cách trọn vẹn.

Soạn bài Nữ phóng viên đầu tiên kết nối tri thức chi tiết

Câu hỏi 1 (trang 66 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): 

Hãy chia sẻ những điều bạn đã biết về đời sống của người phụ nữ Việt Nam thời phong kiến và những năm đầu thế kỉ XX.

Trả lời:

Cuộc sống của phụ nữ Việt Nam trong thời phong kiến và những năm đầu thế kỷ 20 rất gian khổ và đầy rẫy những bất hạnh. Họ phải chịu đựng nhiều đau khổ và sự nhục mạ khi không có quyền tự do ngôn luận hay bảo vệ bản thân, luôn phải phụ thuộc vào người khác.

Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc

Đánh giá cách mở đầu của tác giả. 

Tác giả đã khởi đầu bằng một câu hỏi mở, tạo hứng thú và kích thích sự tò mò của người đọc.

Sơ lược về các hoạt động chính của nhân vật.

Ảnh tư liệu nữ phóng viên Manh Manh

Manh Manh nữ sĩ, tên thật là Nguyễn Thị Kiêm (1914 – 2005), là con gái của tri huyện Nguyễn Đình Trị, quê ở Gò Công.
Bà theo học tại Trường Trung học Nữ sinh bản xứ cho đến khi đạt tú tài và sau đó bước vào nghề báo. Ban đầu, bà chỉ làm phóng viên thường, viết các mục nhỏ với bút danh YM và Nguyễn Văn MYM.

Sau khi Phan Khôi đăng bài thơ Tình già (trên Phụ nữ Tân văn, số 122, ngày 10/3/1932), tên tuổi của bà Nguyễn Thị Kiêm bắt đầu sáng lên qua bút danh Nguyễn Thị Manh Manh, hoặc dưới tên thật, nhờ việc ủng hộ phong trào Thơ mới và cổ vũ cho nữ quyền.

Vào thời điểm đó, bà Kiêm mới 17 tuổi. Có lẽ do còn quá trẻ, bà chỉ làm phóng viên bình thường và thỉnh thoảng viết vài bài về nữ quyền. Tuy nhiên, với sự ủng hộ mạnh mẽ phong trào Thơ mới, bà bắt đầu nổi tiếng hơn qua những buổi diễn thuyết đầy sức ảnh hưởng.

>> Xem thêm: Soạn bài Lời tiễn dặn | SGK Ngữ văn 11 Kết nối tri thức

Chú ý các trích dẫn trực tiếp.

• “Vì có nhiều vấn đề quan trọng hơn cần quan tâm nên chúng tôi tạm hoãn việc đăng thơ lên báo… và phê bình thì luôn có thể thực hiện sau.”
• “Từ hai tháng trước, ngày 26 tháng 7 năm 1993… đã diễn ra một buổi diễn thuyết thu hút rất đông người tham dự.”
• “Để tình cảm không bị giới hạn bởi khuôn khổ mà trở nên cứng nhắc… phong cách mới này được gọi là Thơ mới, khác với lối thơ xưa.”

Hình ảnh được sử dụng có thể gợi ấn tượng gì cho người đọc?

Buổi diễn thuyết đã thu hút đông đảo người tham gia.

Lời nói và hành động của nhân vật thể hiện tư tưởng gì? Những tư tưởng đó có ảnh hưởng đến xã hội như thế nào?

Lời nói và hành động của nhân vật phản ánh tư tưởng dân chủ, thể hiện quan niệm mới về bình đẳng nam nữ.

Ngoại hình nhân vật được khắc họa như thế nào, nhằm mục đích gì?

• Nhân vật được khắc họa với ngoại hình thấp lùn, dáng vẻ núc ních, khuôn mặt tròn đầy, môi nhọn như mỏ chim,… đôi mắt sáng ngời, thể hiện sự thông minh, cùng phong cách nói chuyện mau lẹ, gọn gàng và duyên dáng.
• Việc miêu tả này nhằm làm nổi bật sự tương phản giữa vẻ ngoài không hoàn hảo và nét đẹp tinh tế, duyên dáng trong phong thái của bà.

Những thông tin này gợi cho bạn những suy nghĩ gì?

Những công lao và đóng góp của bà đang dần bị lãng quên theo thời gian.

Sau khi đọc

Nội dung chính: Văn bản “Nữ phóng viên đầu tiên” (Trần Nhật Vy) kể về cuộc đời và hoạt động của nữ sĩ Manh Manh – một người con yêu nước với tư tưởng lớn. Qua văn bản, chúng ta có thể thấy rõ những góc nhìn chân thực và rõ nét về cuộc đời bà, hiểu thêm về những đóng góp quan trọng của bà đối với xã hội và đất nước.

Câu 1 (trang 70 Ngữ văn 11 Tập 2 – Sách mới): 

Văn bản được triển khai theo trình tự nào? Đánh giá hiệu quả của việc triển khai văn bản theo trình tự đó.

Trả lời:

• Văn bản được triển khai theo trình tự thời gian, từ thời niên thiếu của nhân vật cho đến khi nhân vật qua đời.
• Việc triển khai văn bản theo trình tự này giúp người đọc dễ dàng nắm bắt và theo dõi cuộc đời của nhân vật một cách tuần tự, logic và rõ ràng nhất. Qua đó, những giai đoạn quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của nhân vật được tái hiện một cách đầy đủ và chi tiết.

Câu 2 (trang 70 Ngữ văn 11 Tập 2 – Kết nối tri thức): 

Phong trào xã hội nào đã được nói đến trong văn bản? Theo bạn, cách tác giả viết về phong trào ấy có điểm gì đặc biệt?

Trả lời:

• Phong trào xã hội được nhắc đến trong văn bản là chủ nghĩa phụ nữ.
• Cách tác giả viết về phong trào này thể hiện sự tôn trọng, thông qua việc khắc họa những đóng góp tích cực của nữ sĩ Manh Manh trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và ủng hộ quyền lợi của phụ nữ.

Câu 3 (trang 70 sgk Ngữ văn 11 Tập 2):

Hãy nhận xét về cách giới thiệu chân dung nhân vật trong văn bản. Theo bạn, chân dung ấy có được tái hiện một cách khách quan hay không? Vì sao?

Trả lời:

Nhân vật được tái hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau (tiểu sử, dung mạo, các hoạt động trong đời sống xã hội và cá nhân) với nhiều vai trò: một người phụ nữ, một thi sĩ, một nhà báo, và một nhà hoạt động xã hội. Tác giả không chỉ đơn thuần trần thuật lại các sự kiện và hoạt động của nhân vật, mà còn trích dẫn trực tiếp lời nói của bà, cùng với những nhận xét và đánh giá của người đương thời về bà.

=> Điều này làm nổi bật quan điểm và tính cách cá nhân của nhân vật, đồng thời tái hiện lại một cách sống động lời ăn tiếng nói và không khí tranh luận, đối thoại rất sôi nổi trong đời sống xã hội Việt Nam thời kỳ đó.

>> Xem thêm: Soạn bài Một thời đại trong thi ca – Ngữ văn 11 (ngắn nhất)

Câu 4 (trang 70 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): 

Bạn hình dung như thế nào về không khí thời đại được tái hiện trong văn bản?

Trả lời:

Không khí thời đại được tái hiện qua các phong trào và cuộc biểu tình đòi quyền lợi cho phụ nữ. Đó là thời kỳ chuyển giao trong đời sống văn hóa và xã hội Việt Nam, với những xung đột giữa cái cũ và cái mới, giữa những định kiến về vai trò của phụ nữ và những nỗ lực cá nhân, tổ chức đấu tranh để khẳng định tự do, bình đẳng cho phụ nữ. 

Văn bản còn mô tả sự sôi nổi của báo chí trong giai đoạn đầu, với các cuộc đối thoại và tranh luận sôi nổi, phản ánh không gian cộng đồng và sự thay đổi mạnh mẽ trong ý thức hệ của công chúng thời kỳ đó.

Câu 5 (trang 70 Ngữ văn 11 Tập 2):

Qua văn bản, bạn biết thêm điều gì về phong trào Thơ mới?

Trả lời:

Phong trào Thơ mới có thể được chia thành hai thời kỳ rõ rệt trước và sau năm 1939:

• Thời kỳ thứ nhất: Đây là giai đoạn bùng nổ của các tác giả nổi bật như Thế Lữ, Lưu Trọng Lư, Huy Thông, Nguyễn Nhược Pháp, Vũ Đình Liên, Thái Can… Sau năm 1935, xuất hiện thêm nhiều tên tuổi lớn như Xuân Diệu, Huy Cận, Thanh Tịnh, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, Bích Khê, Nguyễn Bính, Anh Thơ.
• Thời kỳ thứ hai: Bắt đầu sau năm 1939, thơ mới chuyển dần theo khuynh hướng triết luận, với những tác phẩm thể hiện sự bế tắc, sa đọa của con người. Các tác giả tiêu biểu cho thời kỳ này bao gồm Vũ Hoàng Chương, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, Huy Cận.

Mỗi nhà thơ Thơ mới không bị gò bó trong khuôn mẫu nào, tự do sáng tạo và chịu ảnh hưởng từ nhiều nguồn khác nhau, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho phong trào này.

Câu 6 (trang 70 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): 

Bài viết gợi cho bạn suy nghĩ gì về vị thế của phụ nữ trong các cuộc vận động xã hội?

Trả lời:

Có thể thấy, phụ nữ giữ một vị thế đặc biệt trong các cuộc vận động xã hội. Trong gia đình, họ đảm nhiệm vai trò làm mẹ, làm vợ, quán xuyến mọi công việc nhà cửa, bếp núc. 

Tuy nhiên, vai trò của phụ nữ không chỉ dừng lại trong gia đình, mà còn mở rộng ra xã hội, nơi họ có tầm ảnh hưởng và đóng góp quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ kinh tế đến văn hóa và chính trị.