Lý thuyết sinh học 11 bài 14 – Khái quát về cảm ứng ở sinh vật

Tóm tắt lý thuyết Sinh học lớp 11 Bài 14 về cảm ứng ở sinh vật trong sách Kết nối tri thức được Kiến Thức THPT trình bày chi tiết. Điều này giúp học sinh hiểu sâu kiến thức trọng tâm và chuẩn bị tốt cho việc học môn Sinh học lớp 11.

Cảm ứng ở sinh vật là gì?

Cảm ứng là quá trình sinh vật nhận biết và phản ứng lại với những thay đổi từ môi trường xung quanh.

Một số ví dụ cảm ứng ở sinh vật

• Thực vật có phản ứng cảm ứng chậm, thường thể hiện qua các động tác, hướng đến hóa chất, ánh sáng,… Ví dụ, lá của cây trinh nữ (Mimosa pudica L.) sẽ xòe lại khi có sự tác động.
• Động vật có phản ứng cảm ứng nhanh hơn và phức tạp hơn. Tùy vào bộ phận cảm ứng mà mức độ, độ chính xác và hình thức phản ứng có thể khác nhau. Chẳng hạn, khi bị gai đâm, các thụ thể đau trên tay sẽ nhận biết và truyền thông tin về tình trạng này đến não và tuỷ sống, từ đó khiến cơ bắp co lại và tay rụt về.

Vai trò cảm ứng ở sinh vật

• Thực vật có phản ứng cảm ứng chậm, thường thể hiện qua các động tác, hướng đến hóa chất, ánh sáng,… Ví dụ, lá của cây trinh nữ (Mimosa pudica L.) sẽ xòe lại khi có sự tác động.

Vai trò cảm ứng ở sinh vật

• Động vật có phản ứng cảm ứng nhanh hơn và phức tạp hơn. Tùy vào bộ phận cảm ứng mà mức độ, độ chính xác và hình thức phản ứng có thể khác nhau. Chẳng hạn, khi bị gai đâm, các thụ thể đau trên tay sẽ nhận biết và truyền thông tin về tình trạng này đến não và tuỷ sống, từ đó khiến cơ bắp co lại và tay rụt về.

>> Xem thêm: Bài 17 sinh học 11 kết nối tri thức – Cảm ứng ở động vật là gì?

Cơ chế cảm ứng ở sinh vật

• Các bộ phận liên quan đến quá trình cảm ứng ở sinh vật gồm: nhận kích thích, dẫn truyền kích thích, xử lý thông tin và phản ứng lại.
• Ở thực vật, quá trình cảm ứng bắt đầu khi thụ thể trên màng tế bào nhận kích thích. Thông tin này được truyền đi dưới dạng dòng điện tử hoặc hóa chất qua tế bào đến nơi xử lý thông tin và sinh ra phản ứng thích hợp. Rễ, thân và lá đều tham gia vào quá trình này.
• Đối với động vật có hệ thần kinh, cảm ứng diễn ra qua cung phản xạ. Thụ thể cảm giác nhận kích thích từ môi trường và sinh ra xung thần kinh, truyền về não và tủy sống. Từ đó, xung thần kinh được chuyển đến cơ quan phản ứng để tạo ra hành động phù hợp.

Sơ đồ tư duy khái quát cảm ứng ở sinh vật chi tiết

Sơ đồ tư duy khái quát về cảm ứng ở sinh vật được thể hiệu theo cấu trúc sau: