Bộ lời giải Địa lí 12 Bài 10: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Giải bài tập Địa lí 12 Bài 10: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong sách Kết nối tri thức được trình bày ngắn gọn, dễ hiểu, giúp học sinh trả lời câu hỏi và hoàn thành bài tập Địa lí 12 bài 10 một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Câu hỏi mở đầu trang 45 địa lí 12

Cơ cấu kinh tế nước ta chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa phù hợp với xu hướng phát triển của nền kinh tế thế giới. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế có ý nghĩa gì đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước? Cơ cấu kinh tế nước ta có sự chuyển dịch như thế nào?

Trả lời:

Ý nghĩa của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế:

• Tận dụng các lợi thế, khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn lực, đồng thời tiến hành tái cơ cấu kinh tế.
• Cập nhật và áp dụng các tiến bộ khoa học – công nghệ.
• Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của nước ta:

• Chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa.
• Thay đổi cơ cấu kinh tế theo ngành, theo thành phần kinh tế và theo vùng lãnh thổ.

Tìm hiểu về ý nghĩa của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Câu hỏi 1 địa bài 10 lớp 12 trang 4

Dựa vào thông tin mục I, hãy phân tích ý nghĩa của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nước ta.

Trả lời:

Tận dụng các lợi thế so sánh, khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn lực của đất nước, đồng thời tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng hiệu quả hơn.

Tăng cường việc cập nhật và áp dụng các tiến bộ khoa học – công nghệ, nhằm tạo ra các phương thức quản lý hiện đại. Điều này sẽ nâng cao trình độ lao động, tăng năng suất và hiệu quả công việc, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.

Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Điều này bao gồm việc tạo ra năng lực sản xuất hàng hóa lớn với chất lượng cao, tham gia vào các chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, và thúc đẩy quá trình hội nhập với khu vực và thế giới.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Câu hỏi 2 trang 46 địa lí 12 

Dựa vào thông tin mục 1, hãy chứng minh và giải thích sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta.

Trả lời:

Quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa là một sự chuyển đổi toàn diện trong nền kinh tế và đời sống xã hội, chủ yếu dựa vào sự phát triển của các lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ. Quá trình này dựa trên việc áp dụng khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo, phù hợp với xu hướng hội nhập và phát triển bền vững của đất nước.

Khu vực công nghiệp và dịch vụ đóng vai trò quan trọng và có tỷ trọng ngày càng gia tăng trong cơ cấu kinh tế. Điều này dẫn đến sự chuyển dịch trong cơ cấu lao động, với sự gia tăng lực lượng lao động có kỹ thuật và trình độ cao hơn.
Sự chuyển dịch cơ cấu theo thành phần kinh tế và theo vùng lãnh thổ nhằm khai thác hiệu quả hơn các nguồn lực của đất nước và các địa phương, đồng thời củng cố mối liên kết giữa các ngành, các địa phương và với quốc tế.
Mục tiêu của sự chuyển dịch này không chỉ là tăng trưởng kinh tế mà còn hướng tới phát triển bền vững.

Câu hỏi 3 Giải địa lí 12 bài 10 

Dựa vào thông tin mục a, hãy chứng minh và giải thích sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành ở nước ta.

Trả lời:

Cơ cấu kinh tế theo ngành đang có sự chuyển dịch theo hướng giảm tỷ trọng của nhóm ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản (giảm từ 15,4% năm 2010 xuống 12,6% năm 2021); trong khi đó, tỷ trọng của nhóm ngành công nghiệp và xây dựng tăng từ 33% năm 2010 lên 37,5% năm 2021, và nhóm dịch vụ cũng tăng từ 40,6% năm 2010 lên 41,2% năm 2021. Công nghiệp đã trở thành động lực chính cho tăng trưởng kinh tế của đất nước.

Trong từng nhóm ngành, chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng các ngành có hiệu quả kinh tế cao và hàm lượng khoa học – công nghệ lớn, đồng thời giảm tỷ trọng của các ngành có hiệu quả kinh tế thấp, tiêu tốn nhiều tài nguyên và lao động.

• Nhóm ngành nông – lâm – thủy sản: Tỷ trọng ngành thủy sản tăng lên, trong khi tỷ trọng ngành nông nghiệp giảm. Giá trị sản phẩm nông nghiệp được nâng cao thông qua việc liên kết với công nghiệp chế biến và các dịch vụ nông nghiệp, theo chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ.
• Ngành công nghiệp: Tỷ trọng nhóm ngành công nghiệp khai khoáng giảm, trong khi tỷ trọng nhóm ngành chế biến, chế tạo tăng. Chú trọng vào các ngành ứng dụng công nghệ cao; ngành công nghiệp hỗ trợ đang từng bước hình thành và phát triển.
• Nhóm ngành dịch vụ: Sự phát triển đa dạng, dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại, tăng cường chuyển đổi số, đặc biệt trong các lĩnh vực như thương mại điện tử, tài chính ngân hàng, bảo hiểm, y tế, giáo dục, logistics và du lịch.

Giải thích: Sự chuyển dịch này là kết quả của công cuộc Đổi mới và quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mà Nhà nước đang thực hiện, cùng với tác động của các yếu tố khoa học – công nghệ, cũng như xu hướng khu vực hóa và quốc tế hóa.

Câu hỏi 4  trang 48 địa lí 12 – sách mới

Dựa vào thông tin mục b, hãy:

– Chứng minh và giải thích sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế ở nước ta.

– Đánh giá vai trò của các thành phần kinh tế trong nền kinh tế nước ta hiện nay.

Trả lời:

Chứng minh và giải thích sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế:

• Cơ cấu kinh tế theo thành phần tại nước ta đang có sự chuyển dịch theo hướng giảm tỷ trọng của kinh tế Nhà nước (giảm từ 29,3% năm 2010 xuống 21,2% năm 2021), trong khi đó tỷ trọng của kinh tế ngoài Nhà nước tăng từ 43% năm 2010 lên 50,1% năm 2021, và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài cũng tăng từ 15,2% năm 2010 lên 20% năm 2021.
• Sự chuyển dịch này là kết quả của chính sách phát triển nền kinh tế với nhiều thành phần; việc tăng cường mở cửa và hội nhập với nền kinh tế toàn cầu; cũng như áp dụng cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Vai trò của các thành phần kinh tế:

• Kinh tế Nhà nước: Đóng vai trò chủ đạo, nắm giữ những ngành then chốt và lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế. Kinh tế Nhà nước có vai trò quan trọng trong việc ổn định kinh tế vĩ mô và định hướng phát triển kinh tế – xã hội chung của đất nước.
• Khu vực kinh tế ngoài Nhà nước: Được khuyến khích phát triển trong tất cả các ngành và lĩnh vực mà pháp luật cho phép, đặc biệt là trong sản xuất, kinh doanh và dịch vụ. Đây là thành phần kinh tế khai thác nguồn lực từ nhân dân, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế của các địa phương và cả nước.
• Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài: Được hình thành và phát triển trong vài thập kỷ qua, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Khu vực này góp phần lớn trong việc thu hút vốn đầu tư, công nghệ và phương thức quản lý hiện đại, đồng thời thúc đẩy quá trình tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Câu hỏi 5 trang 48 bài 10 Kết nối tri thức

Dựa vào thông tin mục c, hãy:

– Chứng minh sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ ở nước ta.

– Giải thích sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ ở nước ta.

Trả lời:

Chứng minh:

– Trên toàn quốc, đã hình thành 6 vùng kinh tế – xã hội. Ngoài ra, nhiều hình thức lãnh thổ khác như khu kinh tế, khu kinh tế ven biển, khu kinh tế cửa khẩu và hành lang kinh tế cũng được thiết lập tại nhiều địa phương, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của cả nước.

-Các ngành kinh tế đang chuyển dịch theo hướng khai thác lãnh thổ một cách hiệu quả hơn:

• Trong nông nghiệp: Xuất hiện các vùng chuyên canh, vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, và các trang trại.
• Trong công nghiệp: Hình thành và phát triển các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghiệp công nghệ cao, cùng với sự mở rộng của các trung tâm công nghiệp, đóng vai trò là động lực cho quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.
• Trong dịch vụ: Mở rộng các cơ sở dịch vụ và phát triển theo hướng hiện đại, nhằm phục vụ tốt hơn cho các ngành sản xuất vật chất và đáp ứng nhu cầu của người dân.

Giải thích:

Sự chuyển dịch này là kết quả của sự thay đổi cơ cấu kinh tế theo ngành và theo thành phần kinh tế ở nước ta. Mục tiêu là khai thác tốt hơn các lợi thế của các lãnh thổ khác nhau, huy động nguồn lực từ tài nguyên, lao động, vốn và khoa học – công nghệ, nhằm đạt được hiệu quả cao về cả kinh tế – xã hội và bảo vệ môi trường.

Câu hỏi luyện tập trang 48 – Sách mới

Dựa vào bảng 10, vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu GDP phân theo thành phần kinh tế của nước ta năm 2010 và năm 2021.Nêu nhận xét.

Bảng cơ cấu GDP phân theo thành phần kinh tế của nước ta giai đoạn 2010 – 2021

Trả lời:

Biểu đồ thể hiện cơ cấu GDP phân theo thành phần kinh tế của nước ta giai đoạn 2010 – 2021

– Nhận xét: nhìn chung, cơ cấu GDP phân theo thành phần kinh tế của nước ta năm 2010 và năm 2021 đã có sự thay đổi theo hướng, giảm tỉ trọng khu vực kinh tế Nhà nước, tăng tỉ trọng khu vực kinh tế ngoài Nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, cụ thể:

+ Khu vực kinh tế Nhà nước giảm tỉ trọng, giảm từ 29,3% năm 2010 xuống chỉ còn 21,2% năm 2021, giảm 8,1%.

+ Khu vực kinh tế ngoài Nhà nước tăng tỉ trọng, tăng từ 43% năm 2010 lên 50,1% năm 2021, tăng 7,1%.

+ Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng tỉ trọng, tăng từ 15,2% năm 2010 lên 20% năm 2021, tăng 4,8%.

Câu hỏi vận dụng trang 48

Sưu tầm thông tin, tìm hiểu vai trò của một hình thức tổ chức lãnh thổ kinh tế (khu kinh tế ven biển, khu kinh tế cửa khẩu, khu công nghiệp,…) ở nước ta.

Trả lời:

Vai trò của Khu kinh tế cửa khẩu:

Khu kinh tế cửa khẩu đóng góp vào việc mở rộng thị trường xuất nhập khẩu hàng hóa, thúc đẩy chuyển dịch từ nền kinh tế tự cung tự cấp sang nền kinh tế sản xuất hàng hóa. Điều này tạo ra sự phát triển ở các vùng, hình thành một thị trường rộng lớn có khả năng thu hút và kết nối với các khu vực thị trường khác. Nó cũng mang lại nhiều cơ hội việc làm cho người lao động, không chỉ trong khu vực cửa khẩu mà còn ở các vùng lân cận. Qua đó, hoạt động thương mại tăng cường, góp phần phát triển sản xuất trong nước.

Khu kinh tế cửa khẩu thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ và du lịch, đồng thời hoàn thiện kết cấu hạ tầng tại khu vực cửa khẩu và biên giới. Nó tạo ra môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư và phát triển khoa học công nghệ, cũng như hợp tác liên doanh và chuyển giao công nghệ với các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Nhờ hoạt động của các khu kinh tế cửa khẩu, sản phẩm nông nghiệp Việt Nam đã chiếm lĩnh được nhiều thị trường đa dạng. Người nông dân có cơ hội tiếp cận và sử dụng thiết bị, vật tư, giống cây trồng, và vật nuôi chất lượng cao, từ đó phát triển nông nghiệp.

Khu kinh tế cửa khẩu góp phần vào tăng trưởng kinh tế và xóa đói giảm nghèo. Nó thúc đẩy hợp tác kinh tế – thương mại và xây dựng mối quan hệ hữu nghị bền vững với các nước láng giềng. Sự hình thành và phát triển của các khu kinh tế cửa khẩu không chỉ thúc đẩy sản xuất mà còn chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm và thu nhập cho người dân, nâng cao đời sống của cộng đồng.

Hơn nữa, sự phát triển của khu kinh tế cửa khẩu tạo điều kiện hình thành các khu dân cư tập trung dọc biên giới, thúc đẩy giao lưu kinh tế, văn hóa và an ninh quốc phòng tại khu vực biên giới. Điều này củng cố tình hữu nghị giữa các quốc gia, đồng thời thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập kinh tế khu vực cũng như toàn cầu.

<<Xem thêm>> Địa Lí 12 Bài 9: Viết báo cáo về một chủ đề dân cư Việt Nam