Nguyễn Công Trứ là ai? Giới thiệu tác giả, cuộc đời, sự nghiệp Văn 11

Bạn có biết ai là tác giả của những câu thơ hào sảng, tràn đầy khí phách như “Ta về ta tắm sông Hương/ Ta tắm ao sâu ta cũng tắm mưa”?  không? Đó chính là Nguyễn Công Trứ, một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Cùng Kiến Thức THPT tìm hiểu rõ hơn về con người, ngòi bút của ông ngay sau đây.

Nguyễn Công Trứ là ai?

Tác giả Nguyễn Công Trứ (1778 – 1858)

Nguyễn Công Trứ (1778 – 1858) là một trong những nhà văn, nhà thơ lớn của văn học Việt Nam thời kỳ nửa đầu thế kỷ 19. Ông sinh ra tại làng Uy Viễn, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Với tài năng vượt trội và sự nghiệp phong phú, Nguyễn Công Trứ không chỉ nổi tiếng với vai trò của một nhà thơ, mà còn là một nhà chính trị, một võ quan tài ba trong triều đình nhà Nguyễn.

Từ nhỏ, ông đã nổi tiếng thông minh, học hành đỗ đạt và sớm tham gia vào con đường làm quan. Tuy nhiên, cuộc đời Nguyễn Công Trứ đầy thăng trầm, ông từng trải qua nhiều lần bị giáng chức, thậm chí bị bắt giữ do những mâu thuẫn trong triều đình. Dù vậy, ông luôn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời và có phong cách sống tự do, phóng khoáng, vượt ra khỏi những khuôn khổ gò bó của xã hội phong kiến đương thời.

Sự nghiệp của Nguyễn Công Trứ

Sự nghiệp chính trị của Nguyễn Công Trứ bắt đầu với việc đỗ đạt khoa thi năm 1819, ông được bổ nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong triều đình nhà Nguyễn. Nguyễn Công Trứ từng giữ chức vụ như Tham tri bộ Binh, Tổng đốc Hải An (Hải Dương – Quảng Yên), Tuần phủ tỉnh Thanh Hóa và An Giang. Ông nổi tiếng với nhiều chiến công trong việc dẹp loạn, khai hoang và xây dựng các công trình thủy lợi lớn như đê điều, kênh mương để phát triển nông nghiệp.

Một trong những đóng góp lớn nhất của Nguyễn Công Trứ trong sự nghiệp chính trị là việc khai hoang vùng đất Kim Sơn (Ninh Bình) và Tiền Hải (Thái Bình), biến những vùng đất hoang sơ trở thành những vùng đất nông nghiệp trù phú, tạo điều kiện cho người dân sinh sống và phát triển kinh tế. Đây là một thành tựu không nhỏ, thể hiện tầm nhìn và tài năng quản lý của ông.

Tuy nhiên, Nguyễn Công Trứ cũng là một nhân vật có tính cách thẳng thắn, không ngại va chạm với các quan lại triều đình. Ông nhiều lần bị giáng chức, bị cách chức và phải đối diện với nhiều khó khăn, sóng gió trong sự nghiệp chính trị của mình. Nhưng chính những điều đó lại làm nổi bật lên khí phách kiên cường và tinh thần lạc quan, yêu đời của ông.

Thành tựu văn thơ của Nguyễn Công Trứ

Nguyễn Công Trứ cũng là một nhà thơ tài năng, để lại một di sản văn học phong phú với nhiều thể loại như hát nói, ca trù, thơ Nôm và các bài phú. Ông được xem là người có công lớn trong việc sáng tạo và phát triển thể loại hát nói – một thể loại đặc trưng của văn học trung đại Việt Nam.

Thơ văn của Nguyễn Công Trứ phản ánh sâu sắc tâm hồn và cuộc sống của ông, với những đề tài phong phú, từ tình yêu quê hương, đất nước, niềm vui công danh, cho đến những trăn trở về nhân sinh, cuộc đời. Những tác phẩm nổi bật của ông như: “Bài ca ngất ngưởng“, “Chí làm trai”, “Luận kẻ sĩ”, “Hàn nho phong vị phú”… thể hiện rõ nét phong cách và tài năng của ông.

Trong thơ, Nguyễn Công Trứ không chỉ là một người chiến sĩ với chí làm trai lớn lao, mà còn là một nghệ sĩ yêu đời, say mê với vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống. Ông ca ngợi tự do, lối sống phóng khoáng và sự tự tại, không bị ràng buộc bởi những khuôn khổ của xã hội đương thời.

Nghệ thuật  thơ Nguyễn Công Trứ

Nguyễn Công Trứ đã để lại dấu ấn sâu đậm trong nền văn học Việt Nam với phong cách thơ độc đáo, mới lạ. Thơ ông mang tính chất vừa hào sảng, vừa trữ tình, kết hợp nhuần nhuyễn giữa triết lý sống và cảm xúc cá nhân. Những tác phẩm của ông thường mang đậm tính tự sự, triết lý, thể hiện cái tôi cá nhân mạnh mẽ và tinh thần tự do, phóng khoáng.

Về ngôn ngữ, Nguyễn Công Trứ sử dụng những từ ngữ bình dân, gần gũi, giàu hình ảnh, dễ hiểu nhưng lại rất sâu sắc. Ông cũng thường xuyên sử dụng các điển tích, điển cố trong văn chương Trung Quốc, nhưng lại biến đổi để phù hợp với tư duy và thẩm mỹ của người Việt.

Bên cạnh đó, Nguyễn Công Trứ còn sáng tạo nhiều thể loại thơ ca mới mẻ, đặc biệt là thể hát nói – một thể loại vừa có tính nhạc vừa có tính thơ, tạo nên sự phong phú và đa dạng cho văn học Việt Nam. Ông sử dụng linh hoạt các thể loại thơ phú, hát nói, ca trù, với những nhịp điệu, âm hưởng đặc trưng, vừa hào hùng, vừa đậm đà tính trữ tình.

Nguyễn Công Trứ là một nhân vật đặc biệt trong lịch sử văn học và chính trị Việt Nam. Ông không chỉ là một chính trị gia tài ba và một nhà thơ lớn, mà còn là người có bản lĩnh kiên cường, sống hết mình vì lý tưởng và nghệ thuật. Những đóng góp của ông cho văn học và lịch sử nước nhà sẽ mãi được ghi nhớ và tôn vinh.

<<Xem thêm>> Tác giả Nguyễn Du – Cuộc đời, sự nghiệp và phong cách sáng tác