Bài 12 Địa lý 10 Kết nối tri thức: Nước biển và đại dương

Với tóm tắt lý thuyết Địa Lí lớp 10 Bài 12: Nước biển và đại dương trong sách Kết nối tri thức, học sinh sẽ nắm vững kiến thức quan trọng về đặc điểm, vai trò và sự phân bố của nước biển và đại dương. 

Bài học này Kiến thức THPT giúp học sinh hiểu rõ hơn về các hiện tượng như thủy triều, dòng hải lưu và sự biến đổi khí hậu, từ đó nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường biển và phát triển bền vững.

Tính chất của nước biển và đại dương là gì?

Độ muối

• Nước biển chứa nhiều chất hòa tan, trong đó muối khoáng chiếm tỷ lệ lớn nhất.
• Độ muối trung bình của nước biển tỉ lệ 35‰.
• Độ muối có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào lượng bốc hơi, lượng mưa và lượng nước sông đổ vào.
• Độ muối cũng thay đổi theo vĩ độ.
• Độ muối biến đổi phức tạp theo độ sâu, phụ thuộc vào các điều kiện khí tượng và thủy văn.

Nhiệt độ

• Chế độ nhiệt của nước biển ổn định hơn so với nhiệt độ không khí.
• Nhiệt độ trung bình bề mặt của toàn bộ đại dương trên thế giới là khoảng 17°C.
• Nhiệt độ nước biển thay đổi theo mùa, cao hơn vào mùa hạ và thấp hơn vào mùa đông.
• Nhiệt độ nước biển giảm dần từ Xích đạo đến hai cực, và cũng giảm dần theo độ sâu.

>> Xem thêm: Lý thuyết SGK Địa Lí lớp 10 kết nối tri thức bài 15: Sinh quyển

Sóng, thuỷ triều và dòng biển

Sóng biển

Khái niệm: Là sự dao động của mực nước biển theo chiều thẳng đứng.

Nguyên nhân:

• Sóng chủ yếu được tạo ra do gió. Gió càng mạnh, sóng càng lớn.
• Các hoạt động động đất và núi lửa lớn dưới đáy biển gây ra sóng thần.

Thủy triều

Khái niệm: Là hiện tượng nước biển dâng lên và hạ xuống theo quy luật hằng ngày.

Nguyên nhân chủ yếu:

• Do lực hấp dẫn của Mặt Trăng và Mặt Trời kết hợp với lực ly tâm của Trái Đất.
• Tác động của các yếu tố khác như thay đổi khí áp, hình dạng bờ biển,…

Đặc điểm: Thủy triều lên xuống với biên độ thay đổi theo không gian và thời gian.

Dòng biển

Khái niệm: Là các dòng nước di chuyển trong biển và đại dương.

Nguyên nhân: Do các loại gió thường xuyên hoặc có sự chênh lệch nhiệt độ và độ muối,… giữa các vùng biển khác nhau.

Phân loại: Dòng biển nóng và dòng biển lạnh.

>> Xem thêm: Lý thuyết quy luật địa đới và phi địa đới là gì? | Địa lý 10

Đặc điểm:

• Dòng biển nóng xuất phát từ vùng có vĩ độ thấp chảy về vùng vĩ độ cao.
• Dòng biển lạnh xuất phát từ vùng vĩ độ cao chảy về vùng có vĩ độ thấp.
• Ở các vùng có gió mùa hoạt động thường xuyên, xuất hiện các dòng biển đổi chiều theo mùa.

Vai trò chủ yếu của biển và đại dương đối với phát triển kinh tế – xã hội

• Biển và đại dương cung cấp các tài nguyên quý giá: tài nguyên sinh vật biển, khoáng sản biển (dầu mỏ, khí thiên nhiên, muối biển,…), năng lượng từ sóng biển và thủy triều.
• Biển và đại dương là môi trường tốt cho các hoạt động kinh tế – xã hội: đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, ngành giao thông vận tải biển, du lịch biển,…
• Biển và đại dương góp phần điều hòa khí hậu và đảm bảo sự đa dạng sinh học.

Kết luận: Tài nguyên biển có hạn và dễ bị tổn thương. Do đó, con người cần khai thác biển và đại dương một cách hợp lý và bền vững.