Lời giải Sinh 11 bài 21 – Sinh trưởng và phát triển ở động vật sẽ giúp các em nắm bắt toàn diện kiến thức về sự phát triển từ giai đoạn phôi thai đến trưởng thành của động vật. Với lời giải chi tiết và hệ thống hóa, bài viết này là tài liệu hữu ích cho quá trình học tập của các em.
Câu hỏi mở đầu trang 145 Sinh học 11
Quá trình một tế bào hợp tử phát triển thành một cơ thể hoàn chỉnh diễn ra như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
Quá trình một tế bào hợp tử phát triển thành cơ thể hoàn chỉnh bắt đầu khi trứng được thụ tinh tạo thành hợp tử. Hợp tử trải qua nhiều lần phân chia để hình thành phôi. Trong giai đoạn này, các tế bào của phôi dần phân hóa để tạo nên các cơ quan của cơ thể động vật. Quá trình này có thể diễn ra bên trong hoặc bên ngoài cơ thể mẹ. Sau đó, động vật sẽ nở từ trứng hoặc được sinh ra từ cơ thể mẹ và tiếp tục phát triển cho đến khi trở thành con trưởng thành.
Dừng lại và suy ngẫm trang 148 Kết nối tri thức
Câu hỏi 1 trang 148 Sinh học 11
Phân biệt phát triển không qua biến thái và phát triển qua biến thái, phát triển qua biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn.
Hướng dẫn trả lời:
Phân biệt phát triển không qua biến thái và phát triển qua biến thái:
Phát triển không qua biến thái:
- Là quá trình phát triển trong đó con non, khi mới nở hoặc mới sinh ra, đã có hình thái và cấu tạo tương tự với con trưởng thành.
- Ví dụ: Gà, mèo, trâu, bò,…
Phát triển qua biến thái:
- Là quá trình phát triển với sự thay đổi về hình thái và cấu tạo của cơ thể sau khi sinh ra hoặc nở từ trứng.
- Ví dụ: Châu chấu, ếch, bướm,…
Phân biệt phát triển qua biến thái hoàn toàn và biến thái không hoàn toàn:
Phát triển qua biến thái hoàn toàn:
- Là quá trình mà ấu trùng có hình thái và cấu tạo khác biệt hoàn toàn so với con trưởng thành.
- Ví dụ: Bướm, muỗi, ếch,…
Phát triển qua biến thái không hoàn toàn:
- Là quá trình mà ấu trùng có hình thái chưa hoàn thiện, phát triển qua nhiều lần lột xác để dần biến đổi thành con trưởng thành.
- Ví dụ: Châu chấu, gián, ve sầu,…
Câu hỏi 2 trang 148 Sinh học 11 Kết nối tri thức
Kẻ bảng vào vở theo mẫu sau, điền ít nhất tên 10 loài động vật vào bảng và đánh dấu x vào kiểu biến thái của chúng.
Bảng kiểu biến thái của động vật
Hướng dẫn trả lời:
| Tên động vật | Phát triển không qua biến thái | Phát triển qua biến thái | |
| Phát triển qua biến thái hoàn toàn | Phát triển qua biến thái không hoàn toàn | ||
| 1. Ruổi | x | ||
| 2. Muỗi | x | ||
| 3. Ếch | x | ||
| 4. Châu chấu | x | ||
| 5. Gián | x | ||
| 6. Gà | x | ||
| 7. Mèo | x | ||
| 8. Bướm | x | ||
| 9. Ve sầu | x | ||
| 10. Ong | x | ||
Câu hỏi 3 Sinh học 11 trang 148
Quan sát Hình 22.1 và 22.2, phân biệt các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của con người từ giai đoạn phôi cho đến khi trưởng thành, từ đó giải thích tại sao cần có chế độ ăn uống phù hợp cho trẻ em và phụ nữ khi mang thai?
Các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của con người
Hướng dẫn trả lời:
Phân biệt các giai đoạn sinh trưởng và phát triển của con người từ giai đoạn phôi cho đến khi trưởng thành:
| Giai đoạn phôi thai | Giai đoạn sau sinh |
| Là giai đoạn phát triển từ hợp tử hình thành nên thai nhi. | Là giai đoạn phát triển từ sơ sinh đến khi trưởng thành. |
| Diễn ra bên trong cơ thể mẹ. | Diễn ra bên ngoài cơ thể mẹ. |
| Nguồn chất dinh dưỡng được lấy từ cơ thể mẹ. | Nguồn chất dinh dưỡng được lấy từ thức ăn. |
Cần có chế độ ăn uống phù hợp cho trẻ em và phụ nữ khi mang thai vì thức ăn là yếu tố ảnh hưởng quan trọng đến quá trình sinh trưởng và phát triển ở người. Chỉ cần thiếu hoặc không đủ số lượng một loại chất dinh dưỡng thì trẻ em sẽ chậm lớn và có thể phát triển không bình thường.
Dừng lại và suy ngẫm trang 150 Sách mới
Câu hỏi 1 Sinh 11 khái niệm sinh trưởng và phát triển ở động vật
Phân tích ảnh hưởng của các yếu tố bên trong đến sinh trưởng và phát triển ở động vật.
Hướng dẫn trả lời:
- Di truyền: Hệ gene quyết định tốc độ, giới hạn, thời gian sinh trưởng, và các đặc điểm sinh học như kích thước, tuổi thọ, khả năng kháng bệnh.
- Hormone: Các hormone như GH, thyroxine, testosterone, và estrogen ở động vật có xương sống ảnh hưởng mạnh mẽ đến quá trình sinh trưởng và phát triển.
Câu hỏi 2 Sinh 11 quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật
Phân tích ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài đến sinh trưởng và phát triển ở động vật sống trên cạn và sống dưới nước.
Hướng dẫn trả lời:
- Thức ăn: Thức ăn là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật và con người. Các chất dinh dưỡng trong thức ăn đều cần thiết cho quá trình này.
- Nhiệt độ: Mỗi loài động vật có ngưỡng nhiệt độ phù hợp để sinh trưởng và phát triển tốt. Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp có thể làm chậm quá trình này, đặc biệt ở động vật biến nhiệt.
- Ánh sáng: Ánh sáng tác động đến sinh trưởng và phát triển thông qua việc phối hợp với nhiệt độ, thúc đẩy quá trình chuyển hóa qua hệ thần kinh và nội tiết. Ngoài ra, ánh sáng cung cấp nhiệt và ảnh hưởng đến sự chuyển hóa chất trong cơ thể.
Câu hỏi dừng lại và suy ngẫm trang 150
Câu hỏi 1 trang 150 Sinh học 11 Kết nối tri thức
Những hormone nào gây dậy thì ở trẻ em nam và nữ? Giải thích.
Hướng dẫn trả lời:
Quá trình dậy thì ở trẻ em nam chủ yếu chịu ảnh hưởng từ sự gia tăng hormone testosterone, trong khi ở trẻ em nữ, hormone estrogen đóng vai trò chính. Những hormone này kích thích sự sinh trưởng, phát triển và hoàn thiện các cơ quan sinh dục trong giai đoạn dậy thì.
Trả lời câu 2 trang 150 Sinh học 11
Kẻ bảng vào vở theo mẫu dưới đây, sau đó điền những thay đổi về thể chất, sinh lí, tâm lí, tình cảm ở tuổi dậy thì vào bảng (Lưu ý: Nữ điền vào cột dành cho nữ, nam điền vào cột dành cho nam).
Những thay đổi về thể chất, sinh lí, tâm lí, tình cảm ở tuổi dậy thì
Hướng dẫn trả lời:
| Thay đổi | Nữ | Nam |
| 1. Thể chất | – Tuyến bã nhờn ở da tăng tiết dẫn đến xuất hiện mụn trứng cá.
– Chiều cao tăng nhanh. – Xuất hiện lông nách, lông mu. – Cơ quan sinh dục phát triển. – Tuyến mồ hôi tăng tiết. |
|
| – Tuyến vú phát triển.
– Xương chậu phát triển. – Có vóc dáng của phụ nữ. |
– Cơ và xương phát triển.
– Mọc râu. – Sụn giáp trạng phát triển, giọng nói thay đổi. – Có vóc dáng của đàn ông. |
|
| 2. Sinh lí | – Trứng chín và rụng.
– Tăng tiết hormone sinh dục nữ. – Xuất hiện kinh nguyệt. |
– Tinh hoàn bắt đầu sản sinh tinh trùng.
– Tăng tiết hormone sinh dục nam. – Bắt đầu xuất tinh, có hiện tượng mộng tinh. |
| 3. Tâm lí, tình cảm | – Có xu hướng độc lập.
– Tính tình thay đổi. – Có rung cảm với người khác giới. |
|
Câu hỏi 3 trang 151 Sinh học 11
Tìm hiểu qua tài liệu, internet, hỏi bác sĩ,… về các bệnh lây truyền qua quan hệ tình dục, sử dụng biện pháp tránh thai, hậu quả mang thai ở tuổi học sinh, sau đó trả lời các câu hỏi sau:
- a) Bệnh lây truyền qua đường tình dục gồm những bệnh nào? Hậu quả khi mắc các bệnh đó là gì?
- b) Tại sao mang thai ở tuổi học sinh đưa đến nhiều hậu quả xấu cho sức khỏe, tâm sinh lí, học tập? Làm cách nào để tránh mang thai ở tuổi học sinh?
Hướng dẫn trả lời:
- a) Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục:
Các bệnh phổ biến gồm: giang mai, sùi mào gà, viêm gan B, bệnh lậu, viêm âm đạo, HIV/AIDS,…
Hậu quả của các bệnh lây truyền qua đường tình dục:
- Gây biến chứng sức khỏe như: biến chứng thai kỳ, viêm hố chậu ở nữ, bệnh xương khớp, nguy cơ ung thư,…
- Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, thậm chí dẫn đến vô sinh.
- Gây tổn thương tinh thần, ảnh hưởng đến việc học tập và công việc của người bệnh.
- Tốn kém chi phí điều trị, gây áp lực về kinh tế.
- b) Hậu quả của mang thai ở tuổi học sinh:
Mang thai khi cơ quan sinh sản chưa hoàn thiện gây nguy cơ sinh non, sảy thai, hoặc tăng nguy cơ tử vong cho người mẹ.
- Áp lực tâm lý, lo lắng, và trầm cảm; dễ dẫn đến ý định nạo phá thai không an toàn, gây biến chứng nguy hiểm như sót nhau, băng huyết, đe dọa tính mạng.
- Gây gián đoạn việc học tập, ảnh hưởng lớn đến tương lai học sinh.
Biện pháp tránh mang thai ở tuổi học sinh:
- Tránh quan hệ tình dục trước tuổi trưởng thành để ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn và các hậu quả liên quan.
- Giữ mối quan hệ đúng mực với người khác giới, xây dựng tình bạn trong sáng, tránh nguy cơ bị xâm hại.
- Tìm hiểu thông tin về sức khỏe sinh sản và các biện pháp an toàn từ nguồn đáng tin cậy, để có nhận thức và hành vi phù hợp.
Câu hỏi 4 Sinh học 11 bài 22 Kết nối tri thức
Nam, nữ ở tuổi dậy thì cần phải làm gì để bảo vệ sức khỏe, chăm sóc bản thân và người khác?
Hướng dẫn trả lời:
Để bảo vệ sức khỏe và chăm sóc bản thân cũng như người khác, nam nữ trong độ tuổi dậy thì cần lưu ý:
- Tích cực tìm hiểu kiến thức về giới tính và sức khỏe sinh sản từ các nguồn thông tin chính thống và đáng tin cậy.
- Tránh tiếp xúc với các nội dung không phù hợp như phim ảnh hoặc trang mạng không lành mạnh.
- Không quan hệ tình dục trước khi đạt độ tuổi trưởng thành để tránh các hậu quả không mong muốn.
- Hạn chế sử dụng chất kích thích để bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần khỏi những ảnh hưởng tiêu cực.
- Chú trọng vệ sinh cá nhân và cơ quan sinh dục đúng cách, duy trì lối sống lành mạnh với chế độ sinh hoạt điều độ, tập luyện thể dục thường xuyên và bổ sung dinh dưỡng hợp lý để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Dừng lại và suy ngẫm trang 151
Câu hỏi trang 151 Sinh học 11
Tham khảo tài liệu khoa học, internet,… hãy đề xuất thêm biện pháp thúc đẩy sự sinh trưởng và phát triển của một số loài vật nuôi nào đó hoặc biện pháp kìm hãm, tiêu diệt côn trùng gây hại.
Hướng dẫn trả lời:
Biện pháp thúc đẩy sinh trưởng và phát triển của vật nuôi:
- Khi thiết kế chuồng trại cho lợn, nên xây dựng theo hướng Đông Nam để đảm bảo mùa đông ấm áp và mùa hè mát mẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh trưởng và phát triển của vật nuôi.
- Áp dụng mô hình chuồng trại khép kín với hệ thống máng ăn, uống tự động và quạt thông gió, giúp tăng hiệu quả chăn nuôi đáng kể.
Biện pháp kìm hãm và tiêu diệt côn trùng gây hại:
- Loại bỏ các vũng nước đọng để ngăn muỗi đẻ trứng và tiêu diệt ấu trùng muỗi ngay từ giai đoạn đầu.
- Sử dụng đèn bẫy để thu hút và tiêu diệt côn trùng như bướm, bọ cánh cứng, hoặc rầy gây hại.
Luyện tập và vận dụng trang 152
Câu 1 trang 152 Sinh học 11 Kết nối tri thức
Tại sao sâu bướm và châu chấu, cào cào phá hoại cây xanh rất mạnh và gây ra tổn thất cho nông nghiệp?
Hướng dẫn trả lời:
Sâu bướm, châu chấu và cào cào gây hại nghiêm trọng cho cây trồng, làm thiệt hại lớn trong nông nghiệp. Ở giai đoạn này, chúng tiêu thụ một lượng lớn thức ăn, chủ yếu là lá và thân cây, để tích lũy năng lượng phục vụ cho sự sinh trưởng và phát triển, dẫn đến cây trồng suy yếu và giảm năng suất. Ngoài ra, chúng còn là tác nhân trung gian lây truyền bệnh, gây cản trở quá trình sinh trưởng và phát triển của cây, dẫn đến tổn thất đáng kể cho ngành nông nghiệp.
Câu hỏi 2 Sinh 11 quá trình sinh trưởng và phát triển ở động vật
Hormone có thể làm tăng tốc độ sinh trưởng và phát triển của động vật nhưng tại sao không nên lạm dụng hormone trong chăn nuôi?
Hướng dẫn trả lời:
Hormone có thể thúc đẩy sinh trưởng động vật, nhưng lạm dụng gây bệnh, tử vong ở vật nuôi, ảnh hưởng sức khỏe con người và môi trường. Cần sử dụng đúng cách.
Câu hỏi 3 trang 152 Sinh 11 Sách mới
Kinh nghiệm của những người chăn nuôi là cắt bỏ hai tinh hoàn của gà trống con khi nó bắt đầu biết gáy. Kết quả thu được là gà lớn nhanh và béo, nhưng cơ thể gà phát triển không bình thường như mào nhỏ, cựa không phát triển, không biết gáy, mất bản năng sinh dục,… Điều này được giải thích như thế nào?
Hướng dẫn trả lời:
Tinh hoàn sản xuất hormone testosterone, kích thích hình thành các đặc điểm sinh dục thứ cấp ở con đực. Khi cắt tinh hoàn, gà trống không sản xuất testosterone, dẫn đến mào nhỏ, cựa không phát triển, mất bản năng sinh dục. Thiếu testosterone, cơ bắp không phát triển, tích mỡ, ít hoạt động, và lớn nhanh.
Câu hỏi 4 trang 152 Sinh học 11 Sách mới
Vận dụng hiểu biết về các giai đoạn phát triển, cho biết tại sao phải quan tâm đến chế độ ăn uống của trẻ em theo độ tuổi. Nếu trẻ em thường xuyên ăn quá nhiều thức ăn giàu chất dinh dưỡng hoặc ăn không đủ chất dinh dưỡng thì hậu quả sẽ như thế nào? Giải thích.
Hướng dẫn trả lời:
- Chế độ ăn uống phù hợp theo độ tuổi là yếu tố quan trọng đối với quá trình sinh trưởng và phát triển của trẻ em, vì dinh dưỡng tác động trực tiếp đến từng giai đoạn phát triển. Mỗi giai đoạn, trẻ cần được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cả về số lượng lẫn chất lượng. Thiếu hoặc thừa chất dinh dưỡng đều ảnh hưởng tiêu cực đến tốc độ sinh trưởng và sự phát triển của trẻ.
- Nếu trẻ ăn quá nhiều thực phẩm giàu dinh dưỡng, nguy cơ tăng cân và béo phì sẽ tăng, kéo theo các vấn đề sức khỏe như tiểu đường, tim mạch và bệnh về xương khớp. Ngược lại, nếu trẻ không nhận đủ chất dinh dưỡng, sẽ dễ dẫn đến chậm lớn, suy dinh dưỡng, sức đề kháng kém và phát triển cơ thể không bình thường.
→ Cả hai tình trạng này đều làm giảm khả năng học tập và hoạt động hàng ngày của trẻ. Do đó, cần xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, phù hợp với độ tuổi để đảm bảo sự phát triển toàn diện.
Với lời giải chi tiết và dễ hiểu, bài viết về Sinh 11 bài 21 – Sinh trưởng và phát triển ở động vật sẽ là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp các em làm chủ kiến thức. Hãy tiếp tục học tập và thực hành để đạt kết quả như mong đợi.
<<Xem thêm>> Giải bài 20 sinh trưởng và phát triển ở thực vật đầy đủ nhất
Tác giả:
thaovy
Chào các bạn! Mình là Thảo Vy - Sinh viên K28 - Đại học Sư phạm Hà Nội. Với nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy, chuyên môn vững vàng, phương pháp sư phạm hiện đại và nhiệt huyết làm nghề hy vọng sẽ giúp các em đạt kết quả tốt nhất.
