Hướng dẫn soạn bài Chùm thơ hai-cư Nhật Bản hay nhất

Hướng dẫn Soạn bài Chùm thơ hai-cư Nhật Bản một cách ngắn gọn và chi tiết nhất. Bài viết đưa ra phần thông tin chung về văn bản và gợi ý trả lời câu hỏi trong SGK Ngữ văn 10 Kết nối tri thức chi tiết giúp bạn có sự chuẩn bị tốt nhất trước giờ học.

Trước khi đọc | Soạn bài Chùm thơ hai-cư

Câu hỏi: Bài thơ ngắn nhất mà bạn từng đọc là bài nào? Điều gì khiến nó được bạn nhớ tới.

Gợi ý trả lời:

– Bài thơ ngắn nhất đã từng đọc là một bài thơ Vận nước của thiền sư Đỗ Pháp:

“Quốc tộ như đằng lạc,

Nam thiên lí thái bình

Vô vi cư điện các

Xứ xứ tức đao binh.”

→ Tuy ngắn gọn và có âm điệu nhẹ nhàng, nhưng lại chứa đựng tình yêu quê hương đất nước sâu sắc của nhà thơ.

Trong khi đọc | Soạn bài Chùm thơ hai-cư

Câu 1: Hãy hình dung về màu sắc, không khí của khung cảnh được gợi tả trong bài thơ

Gợi ý trả lời:

– Màu sắc: nâu của cành cây khô và đen của con quạ

– Không khí: lạnh lẽo, u ám và ảm đạm

Câu 2: Ấn tượng mà hình ảnh “hoa triêu nhan” và “dây gàu” gợi ra cho bạn là gì?

Gợi ý trả lời: 

Hình ảnh hoa triêu nhan quấn vào dây gàu để bung nở gợi lên sức sống mãnh liệt của thiên nhiên.

Câu 3: Khi nhắc đến “con ốc” và “núi Fu-ji”, người ta thường nghĩ đến những đặc điểm nào của chúng? 

Gợi ý trả lời: 

Nhắc đến “con ốc”, người ta thường nghĩ đến sự chậm chạp, tẻ nhạt; nhắc đến núi “Fuji”, người ta thường nghĩ đến sự hùng vĩ và bao la vô tận.

Sau khi đọc | Soạn bài Chùm thơ hai-cư

Nội dung chính:

Chùm thơ hai-cư Nhật Bản mang đến cho bạn đọc ấn tượng về hình thức ngắn gọn, giản dị nhưng chứa đựng những ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Qua hình ảnh tự nhiên và vạn vật, bằng cách gợi tả độc đáo, lời ít ý nhiều, tác giả đã truyền tải tình yêu thiên nhiên và lẽ sống của con người với bản thân và cuộc đời.

*Trả lời câu hỏi sau khi đọc

Câu 1: Hãy nhận diện hình ảnh trung tâm ở từng bài thơ hai-cư trên và cho biết đặc điểm chung của các hình ảnh ấy.

Gợi ý trả lời: 

– Bài 1: hình ảnh con quạ

– Bài 2: hình ảnh hoa triêu nhan

– Bài 3: hình ảnh con ốc nhỏ

=> Điểm chung giữa các hình ảnh trung tâm trong 3 bài thơ: đều là những hình ảnh thuộc thế giới tự nhiên, nhỏ bé và gần gũi với con người.

Câu 2: Xác định mối quan hệ giữa hình ảnh trung tâm trong bài thơ của Ba-sô với các yếu tố thời gian và không gian.

Gợi ý trả lời: 

– Hình ảnh trung tâm: con quạ

– Không gian: cành cây khô

– Thời gian: chiều thu

=> Mối quan hệ giữa hình ảnh trung tâm với không gian và thời gian trong bài có sự tương đồng. “Chim quạ” gợi sự tang tóc, buồn bã; “cành khô” gợi khung cảnh u ám, úa tàn; “chiều thu” gợi sự ảm đạm, tịch mịch. Các hình ảnh hòa quyện tạo nên một bức tranh chiều thu cô tịch, thiếu sức sống và ảm đạm.

>> Xem thêm: Tóm tắt Tản Viên từ Phán sự lục 

Câu 3: Bài thơ của Chi-ô được triển khai xoay quanh phát hiện nào? Theo bạn, vì sao phát hiện này lại dẫn dắt nhân vật trữ tình sang “xin nước nhà bên”?

Gợi ý trả lời: 

Bài thơ của Chiyo xoay quanh việc phát hiện những bông hoa triêu nhan đang quấn lấy dây gàu bên giếng. Trước cái đẹp và sự sống, nhà thơ nâng niu, trân trọng, không muốn phá vỡ, nên đã lựa chọn “xin nước nhà bên” để cái đẹp luôn hiện hữu.

Câu 4: Từ những đặc điểm thường được liên hệ khi hình dung về “con ốc” và núi “Fu-ji”, hãy nhận xét về tương quan giữa hai hình ảnh này.

Gợi ý trả lời: 

Hình ảnh “con ốc” và “núi Phu-ji” có mối quan hệ đối lập. “Con ốc” gợi lên hình ảnh một con vật nhỏ bé, chậm chạp, trong khi “núi Phu-ji” gợi lên không gian vô cùng cao và rộng. “Con ốc” ở trạng thái chuyển động nhẹ nhàng, còn “núi Phu-ji” ở trạng thái tĩnh lặng.

Câu 5: Khoảnh khắc được thể hiện trong bài thơ của Ba-sô có thể khơi gợi những cảm xúc gì ở người đọc?

Gợi ý trả lời: 

Khoảnh khắc chiều thu cùng hình ảnh cành cây khô và con quạ gợi lên trong bạn đọc cảm giác cô đơn, nhỏ bé, và đượm buồn giữa không gian trống trải và tĩnh lặng.

Câu 6: Từ bài thơ của Chi-ô, hãy bình luận về ý nghĩa triết lí trong cách ứng xử của con người đối với thiên nhiên mà bài thơ gợi ra.

Gợi ý trả lời: 

Bài thơ của Chiyo với hình ảnh những bông hoa triêu nhan vương bên giếng, quấn quít bên sợi dây gàu, đã vẽ lên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống. Thái độ của tác giả, không muốn động đến sợi dây và làm ảnh hưởng đến cảnh đẹp, mà “xin nước nhà bên,” đã thể hiện triết lý về cách con người nên ứng xử với thiên nhiên: Thiên nhiên là cái đẹp và con người cần có thái độ trân trọng những vẻ đẹp của tự nhiên.

Câu 7: Bạn cảm nhận như thế nào về hành trình “chậm rì” của con ốc trong bài thơ của Ít-sa?

Gợi ý trả lời: 

Hành trình “chậm rì” của con ốc tượng trưng cho hành trình con người nỗ lực chinh phục những đỉnh cao của cuộc đời. Để đạt được thành công, không có con đường nào nhanh chóng; mỗi bước đi đều phải cẩn thận, nỗ lực và cố gắng hết sức. Những bước đi chậm rãi giúp chúng ta tích lũy được nhiều kinh nghiệm trên đường đời.

>> Xem thêm: Soạn bài Chữ người tử tù

Kết nối đọc – viết | Soạn văn 10 Chùm thơ hai-cư

Câu hỏi: Từ việc đọc ba bài thơ trong trùm thơ hai-cư, hãy viết đoạn văn khoảng 150 chữ trình bày điều bạn cảm thấy thú vị nhất ở thể thơ Hai-cư.

Gợi ý trả lời: