Thạch quyển là gì? Bài 6 – Thạch quyển, thuyết kiến tạo mảng Địa lý 10

Bạn đã biết thạch quyển là gì chưa? Kiến thức về vũ trụ luôn là những điều vô cùng sâu sắc và được nghiên cứu kỹ lưỡng. Trong đó, thạch quyển đóng một vai trò rất quan trọng đối với sự tồn tại của Trái Đất chúng ta. Để hiểu thêm về thạch quyển, mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây cùng chúng tôi ngay nhé!

Khái niệm thạch quyển

– Thạch quyển là lớp ngoài cùng cứng của Trái Đất, bao gồm vỏ Trái Đất và phần trên của lớp manti.

– Cấu tạo: chủ yếu từ các loại đá, do đó thạch quyển còn được gọi là quyển đá.

– Thạch quyển thuyết kiến tạo mảng:

• Thạch quyển được tạo thành từ các mảng kiến tạo với kích thước lớn nhỏ khác nhau, di chuyển trên lớp manti có tính chất quánh dẻo.
• Sự vận động kiến tạo tại các ranh giới của các mảng đã làm thay đổi cấu trúc và hình thái địa hình của bề mặt Trái Đất.

>> Xem thêm: Thủy quyển là gì?

Nội lực và tác động của nội lực đến sự hình thành bề mặt trái đất

Nội lực

– Nội lực là lực phát sinh từ bên trong Trái Đất.

– Nguyên nhân: Nội lực được sinh ra do sự phân hủy của các nguyên tố phóng xạ, sự dịch chuyển của các dòng vật chất dưới tác động của trọng lực, và năng lượng từ các phản ứng hóa học trong lòng đất.

– Hệ quả: Nội lực làm thay đổi bề mặt Trái Đất, gây ra sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo, hình thành núi, tạo ra các uốn nếp và đứt gãy, đồng thời gây ra các hiện tượng như động đất và núi lửa.

Tác động của nội lực đến sự hình thành bề mặt Trái Đất

– Tác động của nội lực được thể hiện qua sự vận động theo phương thẳng đứng và sự vận động theo phương ngang.

– Vận động theo phương thẳng đứng

• Vận động theo phương thẳng đứng là sự nâng lên và hạ xuống, diễn ra phổ biến ở nhiều nơi trong lớp vỏ Trái Đất, trên một diện tích rộng lớn.
• Sự vận động này có thể làm mở rộng hoặc thu hẹp diện tích của một khu vực, gây ra hiện tượng biển tiến và biển thoái.
• Ví dụ: Hoạt động nâng lên và hạ xuống ở bán đảo Scandinavia khiến phía bắc của Thụy Điển và Phần Lan được nâng lên, trong khi Hà Lan bị hạ xuống.

>> Xem thêm: Sự hình thành của Trái Đất

– Vận động theo phương nằm ngang

+ Vận động theo phương ngang làm cho vỏ Trái Đất bị nén ép ở một số khu vực và tách giãn ở các khu vực khác, gây ra hiện tượng uốn nếp và đứt gãy.

+ Hiện tượng uốn nếp:

• Hiện tượng uốn nếp là hiện tượng các lớp đá bị xô ép, uốn cong thành các nếp uốn do tác động của lực nén ép theo phương ngang, nhưng không phá vỡ tính liên tục của chúng. Hiện tượng này thường xảy ra ở các nơi có đá trầm tích.
• Hệ quả: Làm thay đổi vị trí ban đầu của các lớp đá thành các nếp uốn, hình thành các miền núi uốn nếp,…
• Ví dụ: Dãy núi Ural, Thiên Sơn, Himalaya,…

+ Hiện tượng đứt gãy:

• Tại những vùng đá cứng, vận động theo phương ngang sẽ làm cho các lớp đất đá bị gãy, đứt ra rồi dịch chuyển theo hướng ngược nhau theo phương thẳng đứng hoặc phương ngang.
• Hệ quả: Khi biên độ tách giãn yếu, đá sẽ bị nứt nẻ, tạo nên các khe nứt; khi biên độ tách giãn lớn, sẽ hình thành các địa hào, địa lũy, hẻm vực, thung lũng,…
• Ví dụ: Dãy Con Voi nằm giữa hai đứt gãy sông Hồng và sông Chảy.

Mong rằng qua bài viết trên những giải đáp về thạch quyển là gì, kienthucthpt đã phần nào trả lời được hết những thắc mắc của bạn đọc. Nếu muốn tìm kiếm thêm nhiều thông tin bổ ích khác đừng quên cập nhập những bài viết khác từ chúng tôi.