Tóm tắt lý thuyết Lịch sử lớp 10 Bài 6: “Văn minh Tây Âu thời kỳ Phục hưng” trong sách Kết nối tri thức được Kiến Thức THPT chia sẻ ngắn gọn và dễ hiểu nhất, sẽ giúp học sinh nắm chắc kiến thức trọng tâm và ôn luyện hiệu quả để học tốt môn Lịch Sử lớp 10.
Lý thuyết văn minh Tây Âu thời kỳ Phục hưng
Bối cảnh lịch sử văn minh Tây Âu thời kỳ Phục hưng
- Phong trào Văn hóa Phục hưng xuất hiện trong bối cảnh quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa bắt đầu hình thành tại các nước Tây Âu.
- Thế giới quan và ý thức hệ phong kiến, cùng với sự lũng đoạn của Giáo hội Cơ Đốc đối với nền văn hóa và tư tưởng, đã trở thành những rào cản lớn đối với sự phát triển của phương thức sản xuất mới.
- Tầng lớp tư sản mới nổi cần một nền văn hóa phù hợp với lợi ích của họ, vì vậy họ đã tìm kiếm, tiếp thu và phục hưng lại những giá trị cùng thành tựu rực rỡ của văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại.
- Phong trào Văn hóa Phục hưng còn xuất hiện trong bối cảnh mâu thuẫn xã hội ngày càng sâu sắc giữa quần chúng nhân dân với giai cấp phong kiến và giáo hội.
- Phong trào Văn hóa Phục hưng khởi nguồn từ Ý và nhanh chóng lan rộng sang các nước như Anh, Pháp, Tây Ban Nha, và Đức.
>> Xem thêm: Nội dung ý nghĩa cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai | Lịch sử 10
Thành tựu nổi bật văn minh Tây âu thời kỳ Phục hưng
Văn học
- Nhiều tài năng văn học nổi bật xuất hiện trong cả ba thể loại: thơ, tiểu thuyết, và kịch.
- Về thơ, có những nhà thơ tiêu biểu như Dante Alighieri với “Thần khúc” và “Cuộc đời mới,” hay Francesco Petrarca với nhiều tập thơ trữ tình.
- Trong tiểu thuyết, các đại diện tiêu biểu gồm Giovanni Boccaccio (Ý) với “Mười ngày,” François Rabelais (Pháp) với “Gargantua và Pantagruel,” và Miguel de Cervantes (Tây Ban Nha) với “Don Quixote.”
- Về thể loại kịch, William Shakespeare là tác giả kiệt xuất nhất với nhiều tác phẩm nổi tiếng như “Hamlet,” “Othello,” và “Romeo và Juliet.”
Hội họa, kiến trúc, điêu khắc
- Những thành tựu về hội họa, kiến trúc và điêu khắc thời kỳ Phục hưng bắt đầu từ Ý và nhanh chóng lan rộng khắp châu Âu.
- Đến thế kỷ XV – XVI, nghệ thuật Phục hưng đạt đến đỉnh cao với sự xuất hiện của nhiều danh họa và nhà điêu khắc lừng danh, tiêu biểu nhất là:
- Leonardo da Vinci với các bức tranh nổi tiếng như “Bữa Tiệc Cuối Cùng” và “Nàng Mona Lisa.”
- Michelangelo với các tác phẩm điêu khắc kinh điển như “Tượng David” và “Tượng Đức Mẹ Sầu Bi.”
- Raphael với những tác phẩm như “Đức Mẹ Sistine” và “Trường học Athens.”
Trong lĩnh vực kiến trúc, phong cách Phục hưng đặc biệt chú trọng đến yếu tố hình học, tính đối xứng, và tỉ lệ. Những công trình tiêu biểu bao gồm Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô và Nhà thờ Thánh Peter (ở Vatican).
Khoa học, kĩ thuật
- Khoa học và kỹ thuật Tây Âu trong thời kỳ này đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần đẩy lùi sự chi phối của thần học.
- Trong thời kỳ Phục hưng, lĩnh vực khoa học nổi bật nhất là Thiên văn học, với sự xuất hiện của các nhà khoa học vĩ đại như: Nicolaus Copernicus với thuyết Nhật tâm; Giordano Bruno, người đã chứng minh rằng Mặt Trời chỉ là trung tâm của Hệ Mặt Trời và tồn tại trong một vũ trụ vô tận; Galileo Galilei với việc chế tạo kính thiên văn để quan sát bầu trời,…
- Thời kỳ Phục hưng chứng kiến sự tiến bộ vượt bậc của văn minh Tây Âu trong lĩnh vực kỹ thuật, đặc biệt là trong các ngành dệt may, khai thác mỏ, luyện kim, đóng tàu, chế tạo vũ khí,… Nhiều loại máy móc đã được chế tạo, và sức nước bắt đầu được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành sản xuất.
>> Xem thêm: Đặc điểm cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất – Bài 7: Lịch sử 10
Tư tưởng
- Khoa học và kỹ thuật thời Phục hưng đã đặt nền móng cho sự phát triển của tư tưởng, đặc biệt là triết học duy vật, với những học giả tiêu biểu như Francis Bacon và René Descartes.
- Những thay đổi trong tư tưởng đã có tác động sâu rộng đến tình hình chính trị và xã hội, tạo đà cho các cuộc cách mạng xã hội ở châu Âu và đặt nền tảng cho những bước tiến lớn trong tư tưởng và triết học trong các thời đại tiếp theo.
Ý nghĩa văn minh Tây Âu thời kỳ Phục hưng
- Các nhà văn hóa thời Phục hưng đã mạnh mẽ lên án sự lũng đoạn của Giáo hội Cơ Đốc giáo và tập trung mũi nhọn đấu tranh chống lại chế độ phong kiến mục nát, đề cao giá trị con người, quyền tự do cá nhân, và tinh thần dân tộc.
- Văn hóa Phục hưng được coi là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa và tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến lạc hậu, mở đường cho sự phát triển của văn minh Tây Âu trong các thế kỷ tiếp theo.
Thời kỳ Phục hưng là một giai đoạn đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử nhân loại. Những thành tựu rực rỡ trong văn học, nghệ thuật, khoa học đã đặt nền móng cho sự phát triển của văn minh nhân loại. Di sản mà thời kỳ này để lại cho hậu thế là vô cùng to lớn và có ý nghĩa sâu sắc.